Dominee Rinze Douma staat met zijn twee oudste dochters voor de kerk en pastorie in Emmer-Compascuum. Het is de zomer van 1941. Op de foto lijkt de Tweede Wereldoorlog ver weg. Schijn bedriegt, want onzichtbaar voor de bezetter plegen Rinze en zijn vrouw Minke steeds actiever verzet. Het is niet zonder gevolgen. In 1943 moet het jonge gezin in alle haast de pastorie verlaten en onderduiken. Drie van de vier kinderen – de jongste net een jaar oud – worden gescheiden van hun ouders elders ondergebracht. Het verzet van hun ouders gaat onverminderd door, totdat Rinze eind mei 1944 wordt gearresteerd. Hij komt terecht in het huis van bewaring in Groningen en in verschillende concentratiekampen. In het geheim kan hij briefjes naar zijn vrouw sturen en Minke houdt een dagboek bij, waaruit duidelijk wordt hoe ze leven tussen hoop en vrees. Rinze overleeft de oorlog niet.
Een rechtvaardige zaak
Ik legde mijn zoon de vraag voor of hij wel goed wist wat hij deed: ‘Soesto dat no wol dwaan? Tink oan Minke en de bern’. En toen kwam het ultiem korte antwoord, zoals Friezen dat kunnen geven: ‘Heit, it is in rjochtfeardige saak.'
Herinnering van Jouke Douma (vader van Rinze).
'Wanneer men in deze tijd,' zei Rinze Douma, 'vraagt om herberging van mensen die gedwongen zijn om hun huis te verlaten, dan hoort men bezwaren als: 'Ik kan mijn deur niet openzetten want het kost allemaal zoveel geld’, anderen weer: ‘Mijn huis is te klein’, weer anderen: ‘Ik moet aan mijn zaak denken’ en weer anderen: ‘Als ik daardoor eens terechtgesteld zou worden’. 'Wat,' zei hij, 'mag een christen zo spreken? Nee, zelfs al wordt hij met de dood gedreigd. Zet uw deuren wijd open.'
Verzetscollega Piet Bouman over een preek die Rinze Douma houdt in 1943.
'Zet uw deuren wijd open'
Rinze Douma (1910-1945) in een clandestien briefje aan zijn vrouw, als hij gevangenzit in het Huis van Bewaring in Groningen.
Minke Douma-van der Veen (1908-1988) in haar oorlogsdagboek, over hun kinderen die op dat moment op verschillende plaatsen ondergedoken zijn.
Een verscheurd gezin
Wietske, jongste dochter van Rinze en Minke Douma en één jaar oud als ze moet onderduiken.
Henca, tweede dochter van Rinze en Minke Douma en vier jaar oud als ze moet onderduiken.
Minke Douma-van der Veen in haar oorlogsdagboek, over hun zoon die op dat moment twee jaar oud is.
Trots op het verzet en verdriet om het verlies
Minke Douma-van der Veen bij de gedenksteen die in 1951 in de kerk in Emmer-Compascuum wordt geplaatst.
Henca Douma, over de gezinssituatie na de oorlog.
Henca Douma, over de invloed die de ervaringen uit haar jeugd op haar hebben als volwassene.
Op zoek naar antwoorden
De gedenksteen krijgt in 2014 een plek op de algemene begraafplaats in Emmer-Compascuum.
Henca Douma, over het oorlogsdagboek van haar moeder Minke.
Wietske Lamper-Douma, over de belangrijke dimensie die aan het beeld van haar vader is toegevoegd.
“Ik heb het min of meer in één ruk uitgelezen.
Prachtig vormgegeven met de foto’s, de tijdlijn en de kanttekeningen. Heel erg indrukwekkend om het verhaal van Rinze en Minke te lezen. Wat een onmogelijke afweging voor deze twee mensen... en wat een gevolgen voor de vier kinderen.”
"Ik heb in de trein terug gefascineerd gelezen over Rinze Douma. Prachtig hoe dit is opgezet, met zoveel detail, scherpzinnig speurwerk, zorgvuldigheid en respect. Ook zijn laatste preek is zeer indrukwekkend!"
"Ik heb vanochtend het boek opgehaald en met een kleine onderbreking uitgelezen. Het stuk over jullie verwerking heeft me diep geroerd. Dit is zo mooi verwoord en met elkaar doorleefd.
Een indrukwekkend document. En daarbij prachtig vormgegeven."
Titel | In verzet voor een rechtvaardige zaak: het leven van ds. Rinze Douma, Minke van der Veen en hun kinderen. |
Samenstelling | Henca Douma (initiatief) & Sanneke van Geest (tekst, aanvullend archiefonderzoek en grafisch ontwerp) |
Bindwijze | Harde kaft |
Afmetingen | 21 x 29,7 cm |
Omvang | 400 pagina's |
Bijzonderheden | Volledig in kleur, met foto’s, tijdlijn, stamboom, namenregister en verklarende woordenlijst |
Hebt u een vraag, aanvullingen of een goed idee? Mail naar post@sannekevangeest.nl.
Hieronder vindt u de algemene voorwaarden die van kracht zijn als Sanneke van Geest voor u een levensboek maak, en haar privacystatement. Als u klikt op onderstaande knoppen, downloadt u ze als pdf naar uw computer.